=NÝ DÖGUN = TÍÐNI OG ORSAKIR SJÁLFSVÍGA í október síðastliðnum var gefin út skýrsla um tíðni og orsakir sjálfsvíga á Islandi. Skýrslan var tekin saman af nefnd sem stofnað var til samkvæmt þingsályktun frá Alþingi, en hún fól í sér að gerð yrði könnun á tíðni og orsökum sjálfs- víga og komið yrði með tillögur til úrbóta. Hjálmar Jónsson alþingismaður var flutningsmaður tillögunnar. Formaður nefndarinnar var Guðríður Sigurðardóttir ráðuneytisstjóri, en auk hennar áttu sæti í nefndinni sjö aðil- ar sem sérfróðir geta talist um málefnið og og önnur skyld. í skýrslunni er fjallað ítarlega um breytingar á tíðni sjálfs- víga, sjálfsvígshugleiðinga og sjálfsvígstilrauna á Islandi og gerður samanburður við önnur lönd. Skýrt er frá geð- rænum, sálrænum, félagsfræðilegum og líffræðilegum áhrifaþáttum sjálfsvíga og greint frá hugsanlegum úrræðum. I skýrslunni kemur m.a. fram: Hér landi hefur orðið fjölgun á sjálfsvígum hjá ungum karlmönnum á aldrinum 15-24 ára ef litið er til undan- farinna áratuga. Samkvæmt gögnum Hagstofu íslands voru 106 dauðsföll karla í þessum aldurshópi á árunum 1990- 1994. Af þeim voru 51 vegna slysa, 37 vegna sjálfsvíga og 18 vegna sjúkdóma. Af 37 sjálfsvígum á þessu fimm ára tímabili voru 23 á árunum 1990 -1991, en 14 tilvik dreifðust nokkuð jafnt hin þrjú árin. A sama tímabili létust 24 konur á aldrinum 15-24 ára. Af þeim létust þrjár vegna sjálfsvígs. Af þessu sést að hér er um mikinn kynjamun að ræða bæði hvað varðar heildarfj ölda dauðsfalla og orsakir þeirra. * Sjálfsvíg eru önnur algegnasta dánarorsök ungra karlmanna á aldrinum 15-24 ára hér á landi á þessu árabili eins og sjá má af ofangreindum tölum. Þessar tölur sýna einnig sveiflur í tíðni sjálfsvíga, en engar skýringar hafa fundist á reglubundnum sveiflum, sem hafa verið í tíðni sjálfsvíga hérlendis. * Fjölgun sjálfsvíga meðal ungs fólks hefur einnig átt sér stað víðast hvar á Vesturlöndum. Það varð til þess að Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin skoraði á þjóðir Evrópu að bregðast markvisst við þessum vanda svo að draga mætti úr tíðni sjálfsvíga hjá ungu fólki. í kjölfar þess hófust viðamiklar rannsóknir á sjálfsvígum og sjálfvígstilraunum víða í Evrópu. Á Islandi hefur orðið aukning á sjálfsvígum meðal kvenna á aldrinum 55-64 ára á síðari árum. Engar viðhlítandi skýringar eru á því hvers vegna svo er. * Á árunum 1950 -1994 hefur tíðni skráðra sjálfsvíga miðað við 100 þúsund íbúa aukist hér á landi. Þegar á heild- ina er litið eru skráð dauðsföll vegna sjálfsvíga fjórðungi fleiri en dauðsföll af völdum umferðarslysa. Samkvæmt gögnum Hagstofu íslands voru skráð 324 sjálfsvíg á árunum 1980-1990, en á sama tíma létust 247 einstaklingar af völdum umferðarslysa. * Af dauðsföllum karla voru á þessu tímabili 2,8% vegna sjálfsvíga og 0,1% allra dauðsfalla kvenna. Á árunum 1950-1990 voru skráð sjálfsvíg hér á landi 914 eða að meðaltali 22 sjálfsvíg á ári. * Þeir sern hafa gert sjálfsvígstilraun eru mun líklegri til að láta lífið síðar af völdum sjálfsvígs en aðrir. Ý í könnun sem Rannsóknarstofnun uppeldis- og menntamála gerði árið 1992 í 9. og 10. bekk grunnskóla, eða meðal 14-16 ára unglinga á öllu landinu, kom í ljós að 6,1% þeirra sögðust einhvern tímann hafa gert sjálfsvígstilraun og 3,6% þeirra sögðust hafa gert sjálfsvígstilraun á síðustu tólf mánuðum áður en könnunin var gerð. Ý Skráningu sjálfsvígstilrauna er ábótavant. í ljósi þess að sjálfsvíg ungmenna einkum ungra karla á aldrinum 15-24 ára er alvarleg staðreynd hér á landi, telur nefndin brýnt að samhæfa þá starfsemi sem fram fer á mörgum sviðum og stofnunum þjóðfélagsins í forvörnum af ýmsu tagi. Bendir nefndin í því sambandi á að reynsla annarra þjóða hefur sýnt að skipulegar aðgerðir til varnar sjálfsvígum eru vænlegastar til árangurs. Hér á Iandi er nauðynlegt að snúast til varnar gegn sjálfsvígum ungs fólk, einkum karlmanna á aldrinum 15-24 ára. Telur nefndin m.a. mikilvægt að nálgast sjálfsvígsvandann í tengslum við almennar forvarnir ekki síst forvarnir í fíkniefna- og áfengisneyslu, þar sem skýr tengsl eru á milli þeirra þátta og sjálfsvíga. Tímarit Nýrrar dögunar vill benda á, að þeir sem óska eftir nánari upplýsingum geta fengið skýrsluna í heild sinni í hendur. Nokkur eintök er að finna á skrifstofu Nýrrar dögunar, en einnig er unnt að fá skýrsluna afhenta í mennta- málaráðuneytinu. 24

Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32